بررسی جامع آزمون متخصص حرفه ای چابک -ACP

مقدمه:

با توجه به رقابت فزاینده‌ و شرایط پر از ریسک و پر از تغییراتی که سازمان ها و شرکت ها در عصر حاضر، به دلیل نوآوری های تكنولوژیكی، تغییر محیط بازار و نیازهای درحال تغییر مشتریان و کارفرمایان، با آن روبرو گشته و خواهند بود؛ این وضعیت موجب اصلاحات عمده‌ای در برنامه استراتژیك سازمان، اولویتهای كسب و كار و بازبینی مدل های سنتی و حتی مدل های نسبتاً معاصر گردیده است. به‌عبارتی می‌توان گفت که رویکردها و راه‌حل های گذشته دیگر قابلیت و توانایی خود برای رویارویی با چالش های سازمانی و محیط بیرونی را از دست داده‌اند؛ یا بهتر است با رویکردها و دیدگاه های جدیدی جایگزین شوند. از این‌رو یکی از راه های پاسخگویی به این عوامل تغییر و تحول سازمانی، چابکی است.

در واقع، چابكی به عنوان پارادایم جدیدی برای مدیریت پروژه ها و عملیات سازمان ها و بنگاه های رقابتی است که این موضوع نیز باعث گردید تا در سال ۲۰۱۱ میلادی، مؤسسه مدیریت پروژه PMI، اولین گام در حرکت به سوی استانداردها و متدولوژی های مدیریت چابک را برداشته و مدرک و یا گواهینامه بین المللی متخصص حرفه ای چابک یا به اختصار ACP را معرفی نماید.

تاریخچه مدرک ACP

گواهینامه متخصص حرفه ای چابک که به نام Agile Certified Practitioner نامیده شده و بصورت مخفف، گواهینامه ACP نامیده می شود، یکی از معدودترین و جذاب ترین گواهینامه های بین المللی مدیریتی است که امکان اخذ آن از داخل ایران برای متخصصان و علاقمندان به حوزه چابک فراهم است.

اکنون گواهینامه ACP، نه تنها مورد توجه مدیران پروژه قرار گرفته، بلکه به علاقمندی های سایر متخصصان و کارشناسان در حوزه هاپی غیر از مدیریت پروژه نیز اضافه شده است. علت این امر نیز به دلیل کاربردی بودن و قابل پیاده سازی بودن رویکرد چابک در سایر حوزه ها مانند بازاریابی چابک، زنجیره تامین چابک، تعمیرات و نگهداری چابک، تبلیغات چابک، فروش چابک، پشتیبانی چابک، طراحی و راه اندازی کمپین های فروش و یا کمپین های انتخاباتی چابک و ده ها حوزه دیگر می باشد.
امروزه سازمان ها در استخدام کارشناسان و مدیران حوزه های مختلف نیز، بطور معنی داری به دنبال افرادی هستند که با این حوزه آشنا باشند تا بتوانند از تجربه و دانش چابک در اجرای پروژه ها و عملیات سازمان استفاده نمایند.

 از سال ۲۰۱۱ که موسسه PMI ،گواهینامه متخصص حرفه ای چابک را طراحی نمود، با بهره گیری از استاندارد17024  ISO /IEC، الزامات استانداردی را  جهت طراحی سؤالات مناسب و مدیریت دقیق آزمون طراحی نمود. در این راستا، دیگر امکان بکارگیری میانبرها، گزینه های آسان یا حفظ کردن صرف به حداقل خود رسیده اند و به جای آن فهم درست و ذهنیت چابک و تحلیل درست شما از روش چابک راه گشای پاسخ به سوالات این آزمون خواهد بود.
به همین دلیل است که ارزش مدرک ACP به شدت بالا رفته است؛ چراکه  شما در عمل باید ذهنیت و رویکرد چابک خود را در آزمون بکار گیرد، نه فقط از حفظیات خود استفاده نماید.

همچنین در سال ۲۰۱۴، موسسه PMI، با هدف بکارگیری واقعی تکنیک های چابک در عمل و ایجاد ذهنیت چابک (Agile Mindset) و چابک بودن (Being Agile) به جای استفاده صرف از تکنیک ها و رویکردهای چابک (Doing Agile)، حوزه جدیدی به نام اصول و ذهیت چابک (Agile Principles & Mindset) را برای آزمون ACP، طراحی نمود.

با این مقدمه، به بررسی دقیق تر آزمون ACP، می پردازم.

ساختار کلی آزمون ACP

آزمون PMI-ACP از 120 پرسش 4 گزینه ای تشکیل می شود که 20 پرسش آن پیش ارزیابی یا Pre-Test و جهت ارزیابی و اعتبار سنجی آزمون های آتی موسسه مدیریت پروژه PMI  می باشد و تأثیری در امتیاز نهایی شما نخواهند داشت. هر چند که در طول آزمون نمی دانید کدام یک از پرسش ها، Pre Test می باشند!

زمان آزمون 3 ساعت می باشد و در مقایسه با آزمون PMP که برای پاسخگویی هر پرسش 72 ثانیه زمان در اختیار دارید،در آزمون ACP، زمان بیشتری (معادل 90 ثانیه برای هر تست) برای پاسخگویی در اختیار شرکت کنندگان است.

هزینه شرکت در آزمون PMI-ACP برای اعضای PMI مبلغ 435 دلار و برای سایر علاقه مندان 495 دلار می باشد و سایر مراحل و ضوابط مشابه آزمون PMP می باشند.

شرایط شرکت در آزمون نیز به شرح ذیل می باشد:

شکل ۱: پیش نیازهای شرکت در آزمون ACP 

ممکن است PMI، تغییراتی در پیش نیازهای آزمون ACP، ایجاد کند که لازم است تا برای اطلاع از آخرین تغییرات پیش نیازهای آزمون ACP، به وب سایت PMI به آدرس www.pmi.org مراجعه نمایید.

۷ حوزه اصلی آزمون ACP

آزمون ACP،  از ۷ حوزه کلی تشکیل شده است. این ۷ حوزه، با اوزان مختلف در آزمون ACP تاثیر گذارند. این ۷ حوزه آزمون به همراه درصد سوالات هر یک از این ۷ حوزه، در شکل ۲ نمایش داده شده است.

شکل ۲: درصد و حوزه های ۷ گانه أزمون ACP

۱-اصول و ذهنیت چابک: تمرکز این حوزه بر ذهنیت چابک ، ارزش ها و اصول اساسی ، رویکرهای مختلف چابک و همچنین رهبری چابک تمرکز دارد.
۲-تحویل ارزش محور: این حوزه تلاش دارد تا در به حداکثر رساندن ارزش تجاری خروجی های چابک و از طریق اولویت بندی ، تحویل افزایشی ، آزمایش و اعتبار سنجی اقدام نماید.
۳-مشارکت ذینفعان (دست اندرکاران): این حوزه بر تعامل با ذینفعان پروژه از طریق ایجاد دیدگاه مشترک ، تعامل ، ارتباطات و مهارتهای بین فردی متمرکز است.
۴-عملکرد تیم: این حوزه بر ساختن تیم های با عملکرد بالا، از جمله چگونگی تشکیل و توسعه تیم، توانمندسازی تیم، فضای کار تیمی مشترک و ارزیابی عملکرد تیم  تمرکز دارد.
۵-برنامه ریزی تطبیقی: این حوزه به اندازه گیری ، تخمین و برنامه ریزی تطبیقی ​​می پردازد. برنامه ریزی ، تکامل تدریجی و پیش رونده، تجزیه و تحلیل مبتنی بر ارزش و تجزیه و برنامه ریزی انتشار و تکرارهای چابک از جمله موضوعات این حوزه است.
۶-تشخیص و حل مسئله: این حوزه به رویکردهای چابک بکاررفته جهت پیشگیری ، شناسایی و رفع تهدیدات و مشکلات از جمله شناخت و تشخیص زودهنگام مشکلات ، پیگیری نقایص،مدیریت ریسک و مشارکت تیم در حل مشکلات می پردازد.
۷-بهبود مستمر (افراد، محصول و فرآیند ): آخرین حوزه بر بهبود مستمر در زمینه توسعه محصول ، فرآیند و افراد متمرکز است؛ از جمله موارد مهم این بخش، تحلیل و به اندازه نمودن فرآیند برای سازمان، روشهای ارايه بازخورد در خصوص محصول، بررسی ها و  جلسه مرور بازه های زمانی  می پردازد.

بخش های ۲ گانه آزمون

سوالات هفت حوزه بالا، شامل دو بخش کلی ابزارها و تکنیک ها (Techniques&( Tools  و دانش و مهارتهای ( Skills &( Knowledge  مدیریت چابک  می باشد که در ادامه هرکدام را به اختصار شرح می دهیم:

بخش اول: ابزارها و تکنیک ها (T & Ts)

این بخش، ابزارها و تکنیک های چابکی هستند که یک شرکت کنندگان باید قادر به انجام یا استفاده از آن در عمل باشد. در آزمون ACP، با ارایه سوالات سناریو محور، در قالب موضوعاتی مانند داستان کاربر یا موضوعات جلسات های روزانه ، توانایی شرکت کنندگان در بکارگیری ابزارها و تکنیک های چابک را به چالش می کشد.  اکثر سوالات این دسته با اراپه یک سناریو مختصر از یک شرایط واقعی، در انتهای سوال از شرکت کنندگان می پرسد که تحت شرایط توضیح داده شده،”چه کاری باید کرد؟” یا “بعد از آن، چه اتفاقی می افتد؟” قالب سوالات این بخش شامل سوالات سناریو محور، پرسش های فرآیندی و محاسباتی هستند  که 50% حجم آزمون را تشکیل می دهند.

بخش دوم: دانش و مهارت ها (K & Ss)

این بخش زمینه های وسیع تری از دانش و مهارت های عملی شرکت کنندگان را مورد سنجش قرار می دهد. مواردی مانند  تحویل افزایشی، نحوه حل مسئله و روش های اولویت بندی الزامات در این دسته قرار می گیرند.  در سوالات این بخش،بکارگیری یک یا بیش از یکی از دانش ها و مهارت های مشخص شده، باید بکار گرفته شوند تا بتوان به سوالات پاسخ داد.  همچنین مانند سوالات ابزارها و تکنیک ها ، ممکن است در این بخش با سؤالات سناریو محور نیز رویرو شوید. تمرکز اصلی سوالات یخش دانش و مهارت های چابک، بر چرایی و چگونگی متمرکز شده اند و حدود 50% باقیمانده آزمون را تشکیل می دهند.

نکته بسیار مهمی که در خصوص آزمون ACP باید به خاطر داشت آن است که تمرکز این آزمون بر مفاهیم پایه ای چابک است و موضوعات پیچیده یا متدولوژی های خاص مدیریت چابک، شامل مفاد این آزمون نمی باشند.

بخش دانش و مهارت ها (K&Ss) در  آزمون ACP، خود به سه سطح مختلف تقسیم می شود:

سطح 1: ۳۹ سوال در سطح 1 وجود دارد که سهم ۳۳ درصدی از آزمون ACP  را به خود اختصاص داده است.

سطح ۲: ۱۵ سوال در سطح ۲ وجود دارد که سهم ۱۲ درصدی از آزمون ACP  را به خود اختصاص داده است.

سطح ۳: ۶ سوال در سطح 1 وجود دارد که سهم ۵  رصدی از آزمون ACP  را به خود اختصاص داده است.

شکل ۳: درصد های آزمون ACP  براساس دوبخش ابزارها و تکنیک ها (T & Ts) و بخش دوم: دانش و مهارت ها (K & Ss) 

از نمودار بالا مشخص است که شرکت کنندگان باید برای به حداکثر رساندن اثربخشی در پاسخگویی به سوالات بخش دانش و مهارت ها، بیشترین تمرکز خود را بر روی موضوعات سطح 1 قرار دهند؛ چرا که آنها بیشترین درصد از کل سوالات این بخش را به خود اختصاص داده است. موضوعات سطح 2 و سطح 3 بخش دانش و مهارت ها نیز در  آزمون هنوز مهم هستند، اما هر دو آنها بر روی هم، تنها 17 درصد از کل سوالات را تشکیل می دهند .