از فرآیندمحوری تا ارزش‌آفرینی: مقدمه پیش نویس استاندارد PMBOK 8

مقدمه

در دنیای امروز که با چالش‌های VUCA (نوسانات، عدم قطعیت، پیچیدگی و ابهام و BANI (شکنندگی، اضطراب، عدم خطی بودن و غیرقابل پیش‌بینی بودن) مواجه هستیم، مدیریت، رهبری و رفتار افراد در محیط کسب‌وکار، دچار تغییرات اساسی شده است. در این شرایط، چابکی در مدیریت پروژه‌ها به یکی از الزامات حیاتی تبدیل شده است.
مؤسسه مدیریت پروژه (PMI) نیز با درک این نیازها، نسخه جدید استاندارد PMBOK 8 را منتشر کرد که دستخوش تغییرات گسترده‌ای در ساختار و محتوا نسبت به نسخه‌های قبلی خود شده است و تلاش کرده است تا با چالش‌ها و پیچیدگی‌های جدید دنیای پروژه‌ها همگام شوند.
PMBOK8 که در دسامبر ۲۰۲۴، نسخه‌ پیش نویس آن معرفی شده است، نماینده‌ای از این تکامل است و درس‌های آموخته‌شده از نسخه‌های قبلی را در خود جای داده است. در ادامه، به بررسی استاندارد PMBOK 8 (نسخه پیش نویس) می پردازیم.

PMBOK-V6: نقطه اوج فرآیندمحوری

PMBOK-V6 یک استاندارد کلاسیک بود که مدیریت پروژه را به 49 فرآیند در 10 حوزه دانشی و 5 گروه فرآیندی تقسیم می‌کرد. این ساختار برای پروژه‌های سنتی و پیش‌بینی‌شده بسیار مناسب بود و تاکید اصلی بر دستیابی به سه معیار اصلی: محدوده، زمان و هزینه بود.

با این حال، در دنیای امروز که تغییرات سریع و عدم قطعیت‌ها بیشتر شده‌اند، این نسخه با محدودیت‌هایی مواجه شد.

ویژگی‌های کلیدی PMBOK-V6

ویژگی های کلیدی استاندارد PMBOK-V6 عبارت بودند از:

فرآیندمحوری دقیق و جامع.
تعریف واضح ورودی‌ها، ابزارها و خروجی‌ها (ITTO).
مناسب برای محیط‌های ثابت و ساختاریافته.

از سیر تا پیاز استاندارد مدیریت پروژه PMBOK 6

برای درک بیشتر استاندارد مدیریت پروژه PMBOK-V6 مقاله زیر را بخوانید.

PMBOK 7: گامی به سمت انعطاف‌پذیری

PMBOK 7 رویکردی کاملاً متفاوت ارائه کرد. این نسخه به جای تمرکز بر فرآیندها، بر اصول مدیریت پروژه تاکید داشت و 12 اصل و 8 دامنه عملکردی معرفی کرد. این تغییر نشان‌دهنده حرکت به سمت انعطاف‌پذیری بیشتر بود، اما حذف فرآیندها برخی متخصصان را سردرگم کرد.

ویژگی‌های کلیدی PMBOK 7

ویژگی های کلیدی استاندارد PMBOK 7 عبارت بودند از:

اصول‌محور: تاکید بر ارزش‌آفرینی و پاسخگویی به تغییرات.
دامنه‌های عملکردی: شامل موضوعاتی مانند تعامل تیم، تحویل و عدم قطعیت.
مناسب برای محیط‌های پویا و چابک.

نکات کلیدی تغییرات استاندارد PMBOK 7 و آزمون PMP

برای درک بیشتر استاندارد مدیریت پروژه PMBOK7 مقاله زیر را بخوانید.

PMBOK 8: یکپارچگی سنت، چابکی و هوش مصنوعی

پیش نویس PMBOK8، اما ترکیبی از رویکردهای سنتی و مدرن مدیریت پروژه است و با بازگشت به فرآیندها در عین حفظ اصول نسخه PMBOK7، یک استاندارد جامع‌تر و سیستم‌محور ارائه می‌دهد. این نسخه به طور خاص به نیازهای پروژه‌های پیچیده، چندبعدی و متکی بر فناوری‌های نوین پاسخ می‌دهد.

ویژگی‌های کلیدی PMBOK 8

ویژگی های کلیدی استاندارد PMBOK 8 عبارت هستند از:

بازگشت فرآیندها: با 40 فرآیند در 5 گروه فرآیندی، ولی با تمرکز بر نتایج نهایی.
تحویل ارزش: به عنوان هدف اصلی پروژه‌ها.
فناوری و هوش مصنوعی: استفاده گسترده از ابزارهای داده‌محور و تحلیل‌های پیشرفته.
مدیریت چابک و هیبریدی: یکپارچه‌سازی روش‌های مختلف برای انطباق بهتر.

چرا PMBOK 8؟

نسخه هشتم استاندارد PMBOK، تلاش می‌کند تا شکاف بین سنت و نوآوری را پر کند. بازگشت فرآیندها، ادغام فناوری‌های نوین و تاکید بر ارزش‌آفرینی، این استاندارد را به ابزاری توانمند برای مدیریت پروژه‌های مدرن تبدیل کرده است. از پروژه‌های ساختمانی تا نرم‌افزارهای چابک، PMBOK 8 همه چیز را پوشش می‌دهد.

جمع‌بندی

نسخه هشتم استاندارد PMBOK، یک تحول مهم در مدیریت پروژه محسوب می‌شود که تلاش می‌کند فاصله بین رویکردهای سنتی و نیازهای مدرن را پر کند. این نسخه با ترکیب فرآیندهای استاندارد شده و اصول چابک، استانداردی جامع‌تر و سیستم‌محور ارائه می‌دهد.
PMBOK 8 نه تنها از نقاط قوت نسخه‌های قبلی مانند PMBOK-V6 (فرآیندمحوری دقیق) و PMBOK 7 (اصول چابک) استفاده کرده است، بلکه با ادغام فناوری‌های مدرن و تحویل ارزش، به ابزاری توانمند برای مدیریت پروژه‌های چندبعدی تبدیل شده است.
این نسخه برای طیف وسیعی از پروژه‌ها، از پروژه‌های سنتی ساختمانی گرفته تا توسعه نرم‌افزارهای چابک، مناسب است و نیازهای امروز مدیران پروژه را به‌خوبی پوشش می‌دهد.
اگر از PMBOK-V6 برای پروژه‌های ساختاریافته استفاده می‌کردید، PMBOK 8 ابزارهای جدیدی برای انطباق با تغییرات به شما ارائه می‌دهد.
اگر به انعطاف‌پذیری PMBOK 7 علاقه داشتید، نسخه PMBOK 8 با حفظ اصول چابک، کارآمدتر شده است.
PMBOK 8، به‌عنوان یک راهنمای جامع و مدرن، مناسب‌ترین گزینه برای مدیریت پروژه‌ها در دنیای پیچیده و متغیر امروز است.

با PMBOK 8، آماده مواجهه با چالش‌های مدیریت پروژه‌های آینده شوید.